VIJENAC-STARO GRADSKO JEZGRO

Riječ je o arheološki i arhitektonski nedovoljno istraženom području, ali više lokaliteta iz okoline upućuje na činjenicu da prve naseobine na prostoru današnje Bileće nastaju tokom antike i srednjevjekovnog perioda pa se čini sasvim logičnim da se Bileća, kao naselje, prvi put spominje 1286. godine. Odlukom Berlinskog kongresa Bileća ulazi u sastav Austrougarske monarhije i od tog perioda se razvija u privrednom i kulturnom smislu. Vijenac postaje centralna gradska zona pod posebnom brigom arhitekata i građevinaca koji su došli u Bileću da grade kasarne i utvrde, ali i gradske stambene objekte za smještaj oficirskog, tehničkog i admistrativnog kadra. Prema onome što se danas da vidjeti ti austrougarski neimari dijelom su uvažili i autohtoni način gradnje. Naime, potrudili su se da kombinuju klesani kamen sa tadašnjim evropskim arhitektonskim manirom te je ova piktoreskna simbioza dvaju stilova rezultirala upotrebom većih komada pažljivo klesanog kamena za zidanje centralnih objekata čime je zadovoljen domicilan stil gradnje u kojoj domira i zidanje samih otvora na objektima javne upotrebe. Ta simbioza dala je određeni autentični stil tom djelu grada Bileće koji je nastavljen i u narednom periodu, ali sa izvjesnim preinakama u smislu malterisanja određenih zgrada što je, na neki način, bila moda između dva svjetska rata. U centralnom djelu grada sagrađena je i crkva sv. Save ali u romansko–gotskom stilu, a sam projekat je stigao iz Beča. Ova crkva upisana je na privremenu listu spomenika Bosne i Hercegovine.

U ovom u centralnom gradskom pojasu, u periodu Austrougarske, počeo se javljati koncept stambeno-najamne višespratnice koji je, u dobroj mjeri objedinjavao funkciju stanovanja i javne namjene. To se prvenstveno odnosilo na sadržaje vezane za društveni život i razonodu i potvrda je teze o nastojanju austrougarskih vlasti da postepeno povećavaju koncentracije javnih sadržaja u gradskim središtima. Valja istaći da je izvorna arhitektura stambeno-najamnih  zgrada u Vijencu, za razliku od centra Sarajeva na primjer, u velikoj mjeri tipizirana te da je donekle redukovana i u dekorativnom smislu. To znači da je gradnja svedena na mjestimično neupadljive klasicizirajuće elemente što se može povezati sa činjenicom da je gradnja ovakvih objekata u najvećoj mjeri bila uslovljena potrebom da se negdje smjesti sve veći broj austrougarskih oficira i službenika koji su dolazili u Bileću. Vijenac danas predstavlja zanemareni arhitektonski spomenik koji, brižljivim upravljanjem, može biti pretvoren u centar i motor turizma u ovoj hercegovačkoj opštini te može predstavljati i jedinstveni muzej na otvorenom u kojem znatiželjno i znalačko oko može pronaći više istorijskih slojeva i stilova.

Latitude: 42.8790163, Longitude: 18.43009410000002